Καταρρέουν τα Γερμανικά Μονοπώλια- Καρτέλ μετά τις διαμαρτυρίες των αγροτών

Στον απόηχο των διαμαρτυριών των αγροτών, η γερμανική κυβέρνηση προσπάθησε να ρίξει την ευθύνη στα σούπερ μάρκετ, αλλά τώρα η Γερμανική Επιτροπή Μονοπωλίων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν πράγματι ανισορροπίες, αν και προειδοποιεί για βιαστικές πολιτικές αποφάσεις.

Ο υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ (Πράσινοι) ανέθεσε στην Επιτροπή Μονοπωλίων της χώρας να αναλύσει την τροφική αλυσίδα για ανισορροπίες στην ισχύ στην αγορά. Για το γερμανικό κόμμα των Πρασίνων, δεν ευθύνονται οι περιβαλλοντικές προτάσεις της ΕΕ για την επισφαλή κατάσταση των αγροτών, αλλά η κυρίαρχη τιμολογιακή συμπεριφορά των λιανοπωλητών τροφίμων.

Μια προκαταρκτική έκθεση της Επιτροπής Μονοπωλίων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «οι δομές της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων στη Γερμανία δείχνουν σημάδια πιθανών ζητημάτων όσον αφορά τον ανταγωνισμό και την ισχύ στην αγορά».

Ωστόσο, το συμβουλευτικό όργανο προειδοποίησε ρητά για βιαστικές πολιτικές αντιδράσεις.

«Υπάρχουν ήδη σήμερα ειδικοί κανονισμοί που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι μικρότεροι παραγωγοί αγροτικών προϊόντων για να ενισχύσουν τη διαπραγματευτική τους δύναμη», δήλωσε στο Euractiv ο Jürgen Kühling, πρόεδρος της Επιτροπής Μονοπωλίων.

Προέτρεψε ωστόσο προσοχή, λέγοντας ότι «αυτές οι πιθανότητες εγκυμονούν φυσικά κινδύνους, όπως το να αποσπαστούν από την αγορά οι αγροτικές επιχειρήσεις που δεν εμπλέκονται».

Αξιοποιήστε πρώτα τις υπάρχουσες ευκαιρίες

Η προκαταρκτική έκθεση συνιστά ότι «οι παρεμβάσεις στις γεωργικές αγορές ή στις αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων για την ενίσχυση της θέσης των αγροτών στην αγορά θα πρέπει να γίνονται μόνο με προσοχή και σε σαφή τεκμηριωμένη βάση».

Οι δομές της αγοράς θα πρέπει πρώτα να αναλυθούν διεξοδικά για να εκτιμηθεί ο κίνδυνος ανεπιθύμητων στρεβλώσεων του ανταγωνισμού, επίσης εις βάρος των γεωργών.

Κατά την ανακοίνωση της έρευνας, ο Γερμανός υπουργός Γεωργίας Cem Özdemir ήθελε να επανεξετάσει τους αχρησιμοποίητους κανονισμούς της ΕΕ – όπως το άρθρο 148 της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς της ΕΕ (ΚΟΑ), το οποίο θα μπορούσε να εισαγάγει μια συμβατική υποχρέωση για τις παραδόσεις νωπού γάλακτος.

Αν και αυτό θα έδινε στους γαλακτοπαραγωγούς ασφάλεια προγραμματισμού, σύμφωνα με το Συμβούλιο της MEG Milch, θα ίσχυε μόνο για περίπου το 30% αυτών, καθώς η πλειοψηφία είναι οργανωμένοι ως συνεταιρισμοί και ο κανονισμός δεν θα ισχύει γι' αυτούς.

Άλλα διαθέσιμα μέτρα θα ήταν «Για παράδειγμα, διάφορες μορφές συνεργασίας στην παραγωγή και εμπορία γεωργικών προϊόντων που δεν επιτρέπονται σε άλλους τομείς», λέει ο Kühling.

Στις αρχές του έτους, αγρότες στη Γερμανία βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για μια προγραμματισμένη περικοπή των επιδοτήσεων ντίζελ που θα τους προκαλούσε οικονομική δυσπραγία, εμποδίζοντας αρκετούς αυτοκινητόδρομους και κέντρα πόλεων. Αυτό κορυφώθηκε σε ένα ράλι 30.000 αγροτών και 5.000 τρακτέρ στο Βερολίνο τον Ιανουάριο.

Ωστόσο, η κυβέρνηση είδε λίγα περιθώρια ελιγμών για να απομακρυνθεί από τις προγραμματισμένες περικοπές, καθώς ήταν απαραίτητη η εξοικονόμηση πόρων στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό για να καλυφθεί ένα κενό 17 δισεκατομμυρίων ευρώ στον προϋπολογισμό αφού το Συνταγματικό Δικαστήριο κήρυξε τον προτεινόμενο προϋπολογισμό αντισυνταγματικό.

Ως εκ τούτου, αναζητήθηκαν άλλες προσεγγίσεις για τη στήριξη του αγροτικού τομέα, με τμήματα της κυβέρνησης να κατηγορούν γρήγορα τις τιμολογιακές πολιτικές των αλυσίδων σούπερ μάρκετ.

Η Γερμανική Ένωση Αγροτών (DBV) δεν σχολίασε τη χρήση της ήδη διαθέσιμης επιλογής, παρά το γεγονός ότι ρωτήθηκε πολλές φορές από την Euractiv.

Εν μέσω εκκλήσεων πολλών ηγετών της ΕΕ για επανεξέταση της ισορροπίας ισχύος στην αγορά στην αλυσίδα εφοδιασμού, η ένωση λιανοπωλητών Eurocommerce ζήτησε να αποφευχθούν αυστηρότεροι κανόνες κατά των διακρατικών συμμαχιών αγορών.

Προκαταρκτική έρευνα

Η έκθεση της Επιτροπής Μονοπωλίων επισημαίνει ότι «λόγω των εξαιρετικά διεθνώς οργανωμένων αλυσίδων εφοδιασμού και της κοινής οργάνωσης των γεωργικών αγορών από την ΕΕ», τέτοιες συζητήσεις δεν θα επηρεάσουν μόνο τη Γερμανία, καθώς παρόμοια προβλήματα επηρεάζουν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Το πρόβλημα της αγοραστικής ισχύος στην τροφική αλυσίδα δεν είναι νέο. «Υπάρχει πλέον ευρεία συναίνεση στην οικονομική έρευνα ότι οι αγορές τροφίμων συχνά δεν λειτουργούν πλήρως ανταγωνιστικές αγορές», αναφέρει η έκθεση.

Στη Γερμανία, «υπήρξε ιστορικά υψηλό επίπεδο συγκέντρωσης της αγοράς στον τομέα λιανικής πώλησης τροφίμων, το οποίο αυξήθηκε περαιτέρω από το 2011. Σε ορισμένες περιπτώσεις, υψηλές συγκεντρώσεις στην αγορά μπορούν επίσης να παρατηρηθούν σε επίπεδο μεταποίησης».

Μια ματιά στους αγρότες δείχνει επίσης ότι το μερίδιο «των εσόδων από τις πωλήσεις από τα τελικά προϊόντα έχει μειωθεί σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες».

«Συνολικά, ακόμη και με βάση αυτήν την προκαταρκτική ανάλυση της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων, μπορούν να εντοπιστούν πιθανές ενδείξεις υφιστάμενης ισχύος στην αγορά, που θα μπορούσαν να είναι εις βάρος των αγροτών».

Επόμενα βήματα

Η ίδια η Επιτροπή Μονοπωλίων βλέπει επαρκή στοιχεία ισχύος στην αγορά εντός της αλυσίδας εφοδιασμού για να δικαιολογήσει μια πιο εμπεριστατωμένη έρευνα που έχει προγραμματιστεί για τις αρχές του 2025. Εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο «να συστήσει έρευνα τομέα από την Ομοσπονδιακή Αρχή Ανταγωνισμού», σύμφωνα με την έκθεση.

Σύμφωνα με το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών Υποθέσεων και Ενέργειας (BMWK), τα περαιτέρω βήματα συζητούνται σε στενό διάλογο με διάφορους παράγοντες στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων. Ο στόχος είναι να εξεταστεί «αν και, εάν ναι, πού υπάρχει ανάγκη για νομικές προσαρμογές», δήλωσε εκπρόσωπος της BMWK στο Euractiv.