Το ΑΚΚΕΛ παρουσιάζει πρόταση ριζικής επίλυσης του προβλήματος διαβίωσης που αντιμετωπίζουν εκατομμύρια Έλληνες πρώτα λόγω των Μνημονίων και στη συνέχεια από την χουντική χρησιμοποίηση του κορονοϊού από το Μητσοτακέικο κατά της επιβίωσης και της ίδιας της ύπαρξης των Ελλήνων.
Για να υλοποιηθεί ο στόχος της κοινής δήλωσης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2017, σύμφωνα με την οποία “η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα υποστηρίξουν επίσης τη δημιουργία αποδοτικών, βιώσιμων και δίκαιων συστημάτων κοινωνικής προστασίας με στόχο την εγγύηση του βασικού εισοδήματος” για να καταπολεμήσουν την ανισότητα.
Ορισμός του βασικού άνευ όρων εισοδήματος
Το άνευ όρων βασικό εισόδημα δεν θα πρέπει να αντικαταστήσει το κράτος πρόνοιας αλλά μάλλον να το συμπληρώσει, μετατρέποντάς το από κράτος αντιστάθμισης σε κράτος χειραφέτησης.
Το άνευ όρων βασικό εισόδημα χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα τέσσερα κριτήρια:
Καθολικό: Το άνευ όρων βασικό εισόδημα θα καταβάλλεται σε όλους, χωρίς προϋποθέσεις όσον αφορά τους ατομικούς πόρους. Δεν υπόκειται σε περιορισμούς που σχετίζονται με το εισόδημα, τις αποταμιεύσεις ή την ακίνητη περιουσία. Κάθε άτομο, ανεξαρτήτως ηλικίας, καταγωγής, ιθαγένειας, τόπου διαμονής, επαγγέλματος κ.λπ., θα δικαιούται να λαμβάνει αυτό το εισόδημα. Ως εκ τούτου, ζητούμε ένα εγγυημένο, άνευ όρων βασικό εισόδημα για όλη την ΕΕ.
Εξατομικευμένο: Όλοι - γυναίκες, άνδρες, παιδιά - δικαιούνται άνευ όρων βασικό εισόδημα σε ατομική βάση, καθώς αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί η ιδιωτικότητα και να αποτραπεί ο έλεγχος από άλλα άτομα. Το άνευ όρων βασικό εισόδημα δεν θα εξαρτάται από την οικογενειακή κατάσταση, τη συγκατοίκηση ή τη σύνθεση των νοικοκυριών, ή από τα εισοδήματα ή την περιουσία άλλου νοικοκυριού - ή μελών της οικογένειας. Με αυτόν τον τρόπο, τα άτομα μπορούν να λαμβάνουν τις δικές τους αποφάσεις.
Άνευ όρων: Ως ανθρώπινο και νόμιμο δικαίωμα, το άνευ όρων βασικό εισόδημα δεν θα εξαρτάται από καμία προϋπόθεση, είτε πρόκειται για την υποχρέωση ανάληψης έμμισθης δραστηριότητας, την απόδειξη βούλησης για εργασία, τη συμμετοχή σε έργο της κοινότητας, ή την επίδειξη συμπεριφοράς σύμφωνης με οποιονδήποτε ρόλο βάσει του φύλου.
Επαρκές: Το ποσό του άνευ όρων βασικού εισοδήματος θα πρέπει να εξασφαλίζει ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης, που θα ανταποκρίνεται στα κοινωνικά και πολιτιστικά πρότυπα της εκάστοτε χώρας. Θα πρέπει να προλαμβάνει την υλική φτώχεια και να παρέχει τη δυνατότητα συμμετοχής στην κοινωνική ζωή. Αυτό σημαίνει ότι το καθαρό ποσό του άνευ όρων βασικού εισοδήματος θα πρέπει να είναι τουλάχιστον πάνω από το επίπεδο κινδύνου φτώχειας σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ, το οποίο αντιστοιχεί στο 60 % του λεγόμενου εθνικού διάμεσου καθαρού ισοδύναμου εισοδήματος. Σε χώρες όπου η πλειονότητα των πολιτών έχει χαμηλά εισοδήματα και, ως εκ τούτου, το διάμεσο εισόδημα είναι χαμηλό, θα πρέπει να χρησιμοποιείται εναλλακτικός δείκτης αναφοράς (π.χ. ένα καλάθι αγαθών και υπηρεσιών) για τον προσδιορισμό του ποσού του βασικού εισοδήματος, ώστε να εξασφαλίζεται η αξιοπρεπής διαβίωση, η υλική ασφάλεια και η πλήρης συμμετοχή στην κοινωνία.
Το άνευ όρων βασικό εισόδημα αποτελεί καίριο μέτρο για την επίτευξη των στόχων της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας και της ισότητας που αναπτύσσονται σε θεμελιώδη κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης:
Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ)
Άρθρο 2
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες. Οι αξίες αυτές είναι κοινές στα κράτη μέλη εντός κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από τον πλουραλισμό, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ανοχή, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών.»
Το άνευ όρων βασικό εισόδημα, όπως ορίζεται από τα τέσσερα κριτήρια που το χαρακτηρίζουν, υλοποιεί όλες τις προαναφερθείσες αξίες. Παρέχει την άνευ όρων υλική ασφάλεια και πλήρη συμμετοχή στην κοινωνία, σε συνδυασμό με την ισότητα όλων των ατόμων.
Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Άρθρο 1. Ανθρώπινη αξιοπρέπεια
«Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι απαραβίαστη. Πρέπει να είναι σεβαστή και να προστατεύεται.»
Η αξιοπρέπεια του ατόμου πρέπει να περιλαμβάνει τη δυνατότητα ελεύθερης και υπεύθυνης ζωής μέσα στην κοινωνία. Το άνευ όρων βασικό εισόδημα παρέχει τέτοια ελευθερία και υπευθυνότητα σε κάθε άτομο καθώς αίρει τους υπαρξιακούς και διοικητικούς περιορισμούς και τον αποκλεισμό από την κοινωνική ζωή.
Το άνευ όρων βασικό εισόδημα βοηθά τους πολίτες να ταυτίζονται με την Ευρωπαϊκή Ένωση και διασφαλίζει τα πολιτικά τους δικαιώματα.
Στηρίζει την πραγμάτωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων. «Η αξιοπρέπεια του ατόμου δεν είναι μόνο θεμελιώδες δικαίωμα αυτή καθεαυτήν, αλλά αποτελεί την ίδια τη βάση των θεμελιωδών δικαιωμάτων.» (Επίσημη ερμηνεία του άρθρου 1 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης).
Ένα άνευ όρων βασικό εισόδημα για όλους τους πολίτες θα ήταν ένα ισχυρό μήνυμα ότι η ΕΕ λαμβάνει στα σοβαρά το δικαίωμα για «αξιοπρεπή διαβίωση».
Άρθρο 5. Απαγόρευση της δουλείας και της αναγκαστικής εργασίας
«2. Κανείς δεν μπορεί να υποβληθεί σε αναγκαστική ή υποχρεωτική εργασία.»
Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας, αναγκαστική ή υποχρεωτική εργασία «είναι κάθε εργασία ή υπηρεσία που προκύπτει από οποιοδήποτε άτομο με τη χρήση βίας ή την απειλή τιμωρίας, και για την οποία το εν λόγω άτομο δεν έχει προσφερθεί αυτοβούλως.» (ΔΟΕ, Διεθνής Οργάνωση Εργασίας, 1930, αριθ. 29). Σήμερα, πολλά υφιστάμενα καθεστώτα ελάχιστου εισοδήματος και συστήματα κοινωνικής πρόνοιας προβλέπουν ότι μπορεί να ακυρωθεί η χορήγηση παροχών υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Το άνευ όρων βασικό εισόδημα καταργεί τέτοιες πρακτικές κατά τις οποίες ο δικαιούχος παροχών που χορηγούνται υπό προϋποθέσεις αναγκάζεται να αποδέχεται θέση εργασίας την οποία θα είχε απορρίψει διαφορετικά.
Άρθρο 6. Δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια
«Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια.»
Το άνευ όρων βασικό εισόδημα στηρίζει την ελεύθερη επιλογή των ατόμων όσον αφορά τον τρόπο ζωής τους, τη ρύθμιση των κοινωνικών τους σχέσεων και τον βαθμό συμμετοχής τους στην κοινωνική και οικονομική συνεργασία. Αυτή η ελευθερία πιστεύεται ότι οδηγεί και στην υπευθυνότητα για την ευημερία των άλλων. Σε συνδυασμό με την προστασία που παρέχουν τα σημερινά συστήματα κοινωνικής πρόνοιας, το άνευ όρων βασικό εισόδημα αποτελεί την καλύτερη εγγύηση για οικονομική ασφάλεια σε περιόδους ασθένειας ή ανεργίας.
Άρθρο 15. Ελευθερία του επαγγέλματος και δικαίωμα προς εργασία
«1. Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα να εργάζεται και να ασκεί το επάγγελμα το οποίο επιλέγει ή αποδέχεται ελεύθερα.»
Το άνευ όρων βασικό εισόδημα διευκολύνει την άσκηση ελεύθερα επιλεγέντος, ή τουλάχιστον αποδεκτού επαγγέλματος. Σε πολλά σημερινά καθεστώτα κοινωνικής πρόνοιας, η ανάγκη απόκτησης υλικών αγαθών και υπηρεσιών για λόγους διαβίωσης, σε συνδυασμό με διάφορες υποχρεώσεις διοικητικής φύσης, περιορίζουν την ελευθερία επιλογής επαγγέλματος και αναγκάζουν τα άτομα να αποδέχονται ακατάλληλη αμειβόμενη εργασία.
Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ)
Άρθρο 5
«Η Ένωση μπορεί να λαμβάνει πρωτοβουλίες για να διασφαλίζει τον συντονισμό των κοινωνικών πολιτικών των κρατών μελών. »
Οι κοινωνικές πολιτικές των κρατών μελών μπορούν να συντονίζονται για την πρόληψη της υποβάθμισης των κοινωνικών προτύπων. Η εισαγωγή ενός άνευ όρων βασικού εισοδήματος που θα βασίζεται στα τέσσερα καθορισμένα κριτήρια, θα μπορούσε να αποτελέσει κοινό μέτρο για όλα τα κράτη μέλη. Η αρμοδιότητα για την προσαρμογή του άνευ όρων βασικού εισοδήματος στα υφιστάμενα εθνικά κοινωνικά συστήματα εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών.
Υπάρχουν πολλές μελέτες που παρουσιάζουν διάφορους τρόπους καθιέρωσης (σε στάδια) και χρηματοδότησης του άνευ όρων βασικού εισοδήματος. Δεν προτείνουμε κάποιον συγκεκριμένο τρόπο στην παρούσα φάση, έχουμε όμως σοβαρές οικονομικές μελέτες που αποδεικνύουν ότι ένα τέτοιο οικονομικό μοντέλο συμφέρει οικονομικά τα κράτη που θα το εφαρμόσουν και δεν θα επιβαρύνουν περαιτέρω κανένα πολίτη με επιπλέον φόρους.
