Δυστυχώς για μία ακόμα φορά και σε συνέχεια των κακών πρακτικών του παρελθόντος (μνημονιακών και μεταμνημονιακών), ενημερωνόμαστε μέσω στοχευμένων «διαρροών» και δηλώσεων στον Τύπο για το περιεχόμενο εργατικού νομοσχεδίου και μάλιστα εν μέσω θέρους, όπου είναι γνωστό ότι οι ετήσιες άδειες των εργαζομένων δεν επιτρέπουν την προσήκουσα συμμετοχή στην απαιτούμενη θεσμική διαβούλευση, δίνοντας έτσι ένα ψευδοεπιχείρημα «μη εναντίωσης» και συνεπώς «αποδοχής» των προωθούμενων, αγνώστου ακριβούς περιεχομένου, ρυθμίσεων.
Η προσπάθεια μάλιστα προετοιμασίας της κοινής γνώμης ότι το Υπουργείο Εργασίας προωθεί με δική του πρωτοβουλία νομοθεσία «προστατευτική» για τους εργαζόμενους, ως προς το δικαίωμά τους να γνωρίζουν τους όρους εργασίας τους, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, καθώς ουσιαστικά πρόκειται για διατάξεις Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2019/1152), για την οποία έχει αρχίσει από τον Νοέμβρη του 2022 διαδικασία επιβολής κυρώσεων από τα ευρωπαϊκά όργανα, λόγω καθυστέρησης στην ενσωμάτωσή της στην εθνική νομοθεσία. Η Οδηγία αυτή αντικαθιστά παλαιότερη Οδηγία του 1991, οι διατάξεις της οποίας περιέχονται στο Π.Δ. 156/1994 για την υποχρέωση του εργοδότη να ενημερώνει τον εργαζόμενο για τους όρους που διέπουν τη σύμβαση ή τη σχέση εργασίας.
Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο, ότι ενώ η Κυβέρνηση είχε ήδη προειδοποιηθεί επίσημα για τη σοβαρή καθυστέρηση στην ενσωμάτωση της Οδηγίας, το ίδιο διάστημα προχώρησε στην κωδικοποίηση του ατομικού εργατικού δικαίου (Π.Δ. 80/2022), στο οποίο έχει ενταχθεί σειρά αντεργατικών διατάξεων, ανάμεσα στις οποίες και αυτές που όφειλαν να τροποποιηθούν λόγω της νέας Οδηγίας, όπως και αυτές που έχουν ήδη κριθεί παράνομες με αποφάσεις εθνικών και διεθνών οργάνων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα παραπληροφόρησης είναι η αναγγελία του Υπουργείου Εργασίας για προώθηση διάταξης για τη μείωση της δοκιμαστικής περιόδου από 12 σε 6 μήνες, όπως ρυθμίζει κατ’ ανώτατο όριο η νέα Οδηγία. Κι αυτό γιατί η 12μηνη δοκιμαστική περίοδος (από 2 μήνες που ίσχυε) μαζί με την κατάργηση της αποζημίωσης των εργαζομένων εάν απολυθούν κατά το διάστημα αυτό, είναι μνημονιακή διάταξη που έχει κριθεί παράνομη με απόφαση το 2017 του αρμόδιου ελεγκτικού οργάνου του Συμβουλίου της Ευρώπης, ύστερα από την Προσφυγή της Γ.Σ.Ε.Ε. το 2014 για την παραβίαση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη. Από το 2017 και μετά, όλες οι Κυβερνήσεις δεν κατάργησαν τη διάταξη αυτή, ενώ από τον Ιούλιο του 2019 έως και τον Αύγουστο του 2022, που όφειλε η Κυβέρνηση να ενσωματώσει τη νέα Οδηγία, πολλοί εργαζόμενοι (υπάλληλοι και εργατοτεχνίτες λόγω της εξομοίωσής τους ως προς την αποζημίωση απόλυσης τον Ιούνιο του 2021), εκτεθειμένοι στην εργοδοτική αυθαιρεσία, έχασαν την αποζημίωσή τους από την πρακτική καταγγελίας της σύμβασής τους μέσα στη δοκιμαστική περίοδο.
Ως προς τις συμβάσεις μηδενικών ωρών ή μη γνωστού ωραρίου, στις οποίες γίνεται αναφορά, η Γ.Σ.Ε.Ε. τονίζει ότι στην εθνική μας νομοθεσία αυτή τη στιγμή, οι βασικοί όροι εργασίας, ανάμεσα στους οποίους η ειδικότητα, ο τόπος και ο χρόνος εργασίας, οι αποδοχές, η Σ.Σ.Ε. που καλύπτει τη συγκεκριμένη εργασία οφείλουν να αναρτηθούν από τους εργοδότες υποχρεωτικά στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ το αργότερο έως και την ίδια ημέρα της πρόσληψης και πάντως πριν από την ανάληψη υπηρεσίας από τον εργαζόμενο. Συνεπώς, η εθνική νομοθεσία αυτή τη στιγμή ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΙ την έναρξη της απασχόλησης των εργαζομένων χωρίς να είναι εξαρχής σαφείς και γνωστοί οι βασικοί όροι εργασίας τους, με την απειλή κυρώσεων στους εργοδότες που απασχολούν αδήλωτους ή ψευδώς δηλωμένους εργαζόμενους. Για αυτά τα στοιχεία μπορούν να ενημερωθούν οι εργαζόμενοι μέσω της πρόσβασή τους στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ (myERGANI).
Η Γ.Σ.Ε.Ε. επισημαίνει ότι η Οδηγία περιέχει ρητή διάταξη για την απαγόρευση υποβάθμισης της προστασίας που παρέχεται ήδη στο εθνικό δίκαιο κάθε Κράτους Μέλους και της ισχύος ευνοϊκότερων διατάξεων και αναφέρει ότι «1. Η παρούσα οδηγία δεν αποτελεί επαρκή αιτιολογία για την υποβάθμιση του γενικού επιπέδου της προστασίας που ήδη παρέχεται στους εργαζομένους εντός των κρατών μελών». Συνεπώς η ισχύουσα εθνική νομοθεσία για την ενημέρωση των εργαζομένων ως προς τους όρους εργασίας τους, μπορεί και πρέπει να αποκτήσει συνοχή και να ενισχυθεί μόνο ως προς την προστασία που παρέχει στους εργαζόμενους στην Ελλάδα και όχι να απορρυθμίσει περαιτέρω τα εναπομείναντα, δυστυχώς, εργασιακά δικαιώματα, με πρόσχημα την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/1152/ΕΕ.
Υπενθυμίζουμε στο Υπουργείο Εργασίας ότι οι βασικές υποχρεώσεις των εργοδοτών για τη γνωστοποίηση των όρων εργασίας των εργαζομένων, εντάσσονται σε ένα ιδιαίτερα απορυθμισμένο πλαίσιο προστασίας τους, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο, το οποίο ευνοεί την εργοδοτική αυθαιρεσία και παραβατικότητα ως προς τους βασικούς όρους εργασίας, με πρόσφατες τις αντεργατικές ρυθμίσεις του ν. 4808/2021, όπως για τη δυνατότητα ατομικής συμφωνίας διευθέτησης του χρόνου εργασίας και το τεκμήριο παροχής ανεξάρτητης εργασίας των εργαζομένων στις ψηφιακές πλατφόρμες. Το απορυθμισμένο αυτό πλαίσιο αποδεδειγμένα οδηγεί στην έξαρση της αδήλωτης και της ψευδώς δηλωμένης εργασίας, όπως με στοιχεία και συγκεκριμένες προτάσεις σε Οδικό Χάρτη κατέδειξε πολύχρονη τεχνική βοήθεια της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας προς την Ελλάδα, όπου υπήρξε τριμερής συμμετοχή και δέσμευση (Υπουργείο Εργασίας μαζί με την Επιθεώρηση Εργασίας, Γ.Σ.Ε.Ε., εθνικές εργοδοτικές οργανώσεις).
Όσο για τις ανήκουστες ανακοινώσεις για το χρόνο εργασίας των εργαζομένων, που φαίνεται να «σέβονται» το 8ωρο, αλλά να το διπλασιάζουν μέσα στην ημέρα με πρόσχημα τη «θέληση» των εργαζομένων, υπενθυμίζουμε ότι η ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια δεν είναι φόντο σε δημόσιες δηλώσεις και φωτογραφίσεις. Η υποχρεωτική ανάπαυση των εργαζομένων είναι υποχρεωτικά 11 ώρες στο 24ωρο, προστατεύεται από την ευρωπαϊκή και την εθνική νομοθεσία, στην οποία είναι νωπή η μνημονιακή παρέμβαση για τη μείωσή της (ήταν 12 ώρες), με βάση τα τραγικά στοιχεία των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών. Οι βασικοί κανόνες για το χρόνο εργασίας και την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων δεν είναι επικοινωνιακό παιχνίδι, για να «τσιμπήσει» η δημοσιότητα και μετά να ανακληθούν οι όποιες δηλώσεις, ως φιλεργατική υποχώρηση της Κυβέρνησης.
Για όλα αυτά, όπως και για την επείγουσα αποκατάσταση των συνεπειών της απόσχισης της Επιθεώρησης Εργασίας από το Υπουργείο Εργασίας, σε βάρος της συντονισμένης παρακολούθησης της εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας (όση έχει απομείνει), με σκοπό την προστασία των εργαζομένων, η Γ.Σ.Ε.Ε. έχει συγκεκριμένες θέσεις και προτάσεις, που οφείλει το Υπουργείο Εργασίας να λάβει υπόψη στο πλαίσιο της απαιτούμενης διαφάνειας και έγκαιρης ενημέρωσης κατά την προώθηση εργασιακών ρυθμίσεων.
Η εργατική νομοθεσία και η προστασία των εργαζομένων δεν είναι επικοινωνιακό παιχνίδι. Το Υπουργείο Εργασίας οφείλει να προχωρήσει σε νομοθετικές ρυθμίσεις με διαφάνεια και αποδοχή των αιτημάτων των εργαζομένων, αναγνωρίζοντας τους αγώνες τους για την κατάργηση αντεργατικών ρυθμίσεων και την αποκατάσταση της εργατικής προστασίας.
