Η πανδημία αποκάλυψε, μεταξύ άλλων, πόσο κρίσιμος παράγοντας στις αγροτικές οικονομίες της Ευρώπης είναι η 'αόρατη εργασία των μεταναστών' και πόσο τυφλές είναι τόσα χρόνια οι πολιτικές.

Ισπανία, Γερμανία, Ιταλία, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Πολωνία, αναζητούσαν επειγόντως λύση για να μην χαθεί η γεωργική παραγωγή για μια σειρά προϊόντα και να μην κινδυνεύσουμε από κάποια διατροφική κρίση. Κάθε μια χωριστά πίεζε για ευρωπαϊκή λύση με αποτέλεσμα η ίδια η Επιτροπή να χαρακτηρίσει αυτούς τους χειρώνακτες εργάτες ως «κριτικής σημασίας» για την στήριξη του αγροτροφικού τομέα στην περίοδο της πανδημίας ώστε να εκδώσει πρακτικές οδηγίες για την κινητικότητά τους.

Η συνέχεια είναι γνωστή. Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Πολωνία, Γαλλία κ.α. προχώρησαν σε ρυθμίσεις που επέτρεψαν σε δεκάδες χιλιάδες Ρουμάνους, Ουκρανούς, Βούλγαρους, Λιθουανούς να μετακινηθούν και να απασχοληθούν εποχιακά στην αγροτική τους οικονομία. Κάποιες χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία είχαν μάλιστα νομοθετήσει την δυνατότητα απασχόλησης ανέργων υπηκόων τους στην γεωργία χωρίς να χάνουν το επίδομα ανεργίας τους.

Κάτι που σχεδιάζει και η χώρα μας, παράλληλα με τις πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις ώστε να καταστεί ευκολότερη η εποχική είσοδος Αλβανών εργατών.

Η κεντρική θέση του ξένου εργατικού δυναμικού στην ευρωπαϊκή γεωργία, κυρίως στην περίοδο της συγκομιδής, δεν είναι κάτι καινούργιο. Η συζήτηση αυτή γίνεται από την δεκαετία του 2000 αλλά καμία ουσιαστική πρωτοβουλία δεν ανέλαβε η ΕΕ όλα αυτά τα χρόνια, όσο τα κράτη-μέλη και οι μετανάστες έβρισκαν μόνοι τους λύσεις.

Στα χρόνια της κρίσης παρά την θρυλούμενη 'επιστροφή στη γη' των Ελλήνων, αυτή η ‘επιστροφή’ δεν αφορούσε μισθωτή εργασία. Τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της κρίσης η μισθωτή απασχόληση στην γεωργία ήταν σχεδόν αποκλειστικά εργασία μεταναστών και μάλιστα με καταμερισμό εθνικότητας σε είδος καλλιέργειας ή άλλης γεωργικής δραστηριότητας.

Ο κύριος λόγος; οι 3D δουλειές (dirty-βρώμικες, dangerous-επικίνδυνες, demeaning-ταπεινωτικές), συχνά ανασφάλιστες, προς τις οποίες ο Έλληνας νέος (και η οικογένειά του) έδειχναν μια κοινωνική αποστροφή.

Δεν ξέρω ακόμα ποια θα είναι τα αποτελέσματα της νομοθέτησης για την δυνατότητα απασχόλησης των ανέργων στη γεωργία χωρίς την απώλεια του επιδόματος ανεργίας ώστε να αυξηθεί η απασχόληση του γηγενούς πληθυσμού.

Ξέρω όμως τι συνέβη στην Μεγάλη Βρετανία μετά τον πρώτο ενθουσιασμό και τα δημοσιεύματα που ακολούθησαν το μεγάλο ενδιαφέρον που εκδήλωσαν, μετά από δημόσια πρόσκληση, για πρώτη φορά χιλιάδες Βρετανοί να 'δουλέψουν στα χωράφια'.

Οι ειδήσεις πλέον λένε ότι 50.000 Βρετανοί έκαναν αίτηση, 6.000 πήγαν στη συνέντευξη και μόνο 112 ξεκίνησαν κάποια δουλειά.
Η καμπάνια δεν έφερε τελικά αποτελέσματα και οι αγρότες συνεχίζουν να αναζητούν ανατολικοευρωπαίους να εργαστούν στη γεωργία για να μην χαθεί η χρονιά. Η εμπειρία στις αγροτικές εργασίες είναι ιδιαίτερα σημαντική ώστε να μην προκύπτουν διαταραχές στην παραγωγική διαδικασία και τη συγκομιδή του προϊόντος. Αυτό το ξέρουν καλύτερα απ’ όλους οι ίδιοι οι παραγωγοί.

Στη χώρα μας η χρονιά αυτή είναι κρίσιμη για να δει κανείς πως θα λειτουργήσει και πόσο αποτελεσματική θα είναι εν μέσω της πανδημίας η εμπειρία του παρελθόντος αλλά και πόσο θα βοηθήσουν οι πρόσφατες νομοθετικές πρωτοβουλίες και οι πρωτοβουλίες των ίδιων των παραγωγικών φορέων, κυρίως στην Μακεδονία, για να έρθουν εποχιακοί εργάτες από την Αλβανία.

Όποια και να είναι η έκβαση, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, το Υπουργείο Εργασίας, Μεταναστευτικής Πολιτικής και οι συναρμόδιοι φορείς (Περιφέρειες, συλλογικοί παραγωγικοί φορείς κ.α.) πρέπει να συνεξετάσουν και συνδιαμορφώσουν το κατάλληλο πλαίσιο ώστε η γεωργία να μην στερείται τα αναγκαία εργατικά χέρια και τις κατάλληλες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης που θα διασφαλίζουν την ποιότητα και ασφάλεια των ελληνικών αγροτικών προϊόντων - το καλύτερο διαβατήριο για τις καλές αγορές υψηλών τιμών για τα προϊόντα μας.

Το κείμενο υπογράφει ο Χ. Κασίμης και αποτελεί ανάρτηση του στα ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δυκτίωσης.

Χθες, 35 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, καταθέσαμε προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων ερώτηση για τις ανατροπές στον τρόπο κατανομής δικαιωμάτων φύτευσης οινοποιήσιμων αμπελιών σε βάρος των μικρών αμπελουργών, που εκτιμάται ότι έφερε η πρόσφατη Απόφαση με Αριθμ. 866/86629 (ΦΕΚ 1422/Β/15-4-2020).

Την ώρα που οι μικροί και μεσαίοι αμπελουργοί, που αποτελούν και τη συντριπτική πλειοψηφία των εκμεταλλεύσεων του ελληνικού αμπελώνα βιώνουν επιπλέον και τις συνέπειες της πανδημίας του Κορωνοϊού, συνθήκες που θέτουν σε μεγάλο κίνδυνο τη βιωσιμότητά τους, με την απόφαση αυτή αντί να ενδυναμωθούν, αποδυναμώνονται. Όπως εκτιμάται από φορείς τους όπως και από τη Κεντρική Συνεταιριστική Ένωση Αμπελοοινικών Προϊόντων (ΚΕΟΣΟΕ), στις περισσότερες περιφέρειες οι κάτοχοι μικρών αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων απορρίπτονται από τη διαδικασία διανομής δικαιωμάτων φύτευσης νέων οινοποιήσιμων αμπελιών.

Με την απόφαση αυτή υλοποιείται η σαφής πολιτική επιλογή της ηγεσίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, σε σημαντικές αμπελουργικές περιφέρειες, να αποδυναμωθούν οι μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις, ώστε να ευνοηθούν με τη συγκέντρωση της γης οι μεγάλες αμπελουργικές εκμεταλλεύσεις οι οποίες έχουν ήδη στην κατοχή τους μεγάλο ποσοστό οινοποιήσιμων αμπελώνων, αλλά και εν πολλοίς είναι ταυτόχρονα και μεγαλοβιομήχανοι της οινοποιίας.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της Ερώτησης:

ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς τον κ. Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
ΘΕΜΑ: «Κατανομή δικαιωμάτων φύτευσης οινοποιήσιμων αμπελιών»

Η τροποποίηση των κριτηρίων κατανομής δικαιωμάτων φύτευσης οινοποιήσιμων αμπελιών με Αριθμ. 586/35408 (ΦΕΚ 613/Β) που δημοσιεύτηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2019 στόχευε κυρίως, στην αύξηση των μικρών και μεσαίων εκμεταλλεύσεων με εύρος υφιστάμενων εκτάσεων από 5 έως 50 στρέμματα. Όμως, με την έκδοση από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων της πρόσφατης Απόφασης με Αριθμ. 866/86629 (ΦΕΚ 1422/Β) που δημοσιεύτηκε στις 15 Απριλίου 2020, ανατράπηκε ο παραπάνω τρόπος κατανομής δικαιωμάτων φύτευσης οινοποιήσιμων αμπελιών σε βάρος των μικρών αμπελουργών.

Και τούτο γιατί η νέα υπουργική απόφαση αναφέρει πως το κριτήριο θεωρείται ότι πληρούται αν κατά το χρόνο της ο αιτών, διαθέτει σύμφωνα με τα στοιχεία του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου Ο.Σ.Δ.Ε του προηγούμενου έτους, ελάχιστη έκταση γεωργικής εκμετάλλευσης 5 στρέμματα (0,5ha) και επιπλέον διαθέτει, σύμφωνα με τα στοιχεία του αμπελουργικού μητρώου, αμπελοτεμάχια με οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπέλου. Επίσης προβλέπεται διαφοροποίηση μοριοδότησης ανάλογα με την κλιμάκωση υφιστάμενων εκτάσεων των αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων, η οποία διαφοροποιείται και ανάλογα με την Περιφέρεια.

Σύμφωνα με την Κεντρική Συνεταιριστική Ένωση Αμπελοοινικών Προϊόντων (ΚΕΟΣΟΕ), αποτέλεσμα των δύο παραπάνω νέων προβλέψεων θα είναι, σε ορισμένες Περιφέρειες να λαμβάνουν όλες της διαθέσιμες άδεις φύτευσης οι μεγάλες αμπελουργικές εκμεταλλεύσεις που έχουν ήδη στην κατοχή τους μεγάλο ποσοστό οινοποιήσιμων αμπελώνων αλλά και είναι ταυτόχρονα μεγαλοβιομήχανοι της οινοποιίας, ενώ οι κάτοχοι μικρών αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων να απορρίπτονται από τη διαδικασία φύτευσης νέων οινοποιήσιμων αμπελιών.

Επειδή οι μικροί και μεσαίοι αμπελουργοί, που αποτελούν και τη συντριπτική πλειοψηφία των εκμεταλλεύσεων του ελληνικού αμπελώνα, αντί να ενδυναμωθούν, αποδυναμώνονται. και πέραν της πιθανής απόρριψής τους, βιώνουν επιπλέον και τις συνέπειες της πανδημίας του Κορωνοϊού, συνθήκες που θέτουν σε μεγάλο κίνδυνο τη βιωσιμότητά τους

Επειδή με την εν λόγω Απόφαση, σύμφωνα με τις καταγγελίες, εκτιμάται ότι καταστρατηγείται στην ουσία σε σημαντικές αμπελουργικές περιφέρειες το κριτήριο του άρθρου 64 παράγραφος 2, στοιχείο του Καν (ΕΕ) αριθμ. 1308/2013, ήτοι το κριτήριο της διεύρυνσης των μικρών και μεσαίων εκμεταλλεύσεων προς όφελος των μεγάλων εκμεταλλεύσεων

Επειδή σε μια τέτοια περίπτωση είναι διακριτή η υπονόμευση της μέχρι σήμερα προσφοράς των αγροτών στον αμπελοοινικό τομέα καθώς ο υφιστάμενος αμπελουργικός κλήρος τους δεν επαρκεί για τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα νέων φυτεύσεων

Επειδή οι προθεσμίες κατάθεσης αιτήσεων αδειών φύτευσης έληξαν -μετά από παράταση- την 16η Μαΐου 2020
Ερωτάται ο κ. Υπουργός:

1. Ποιοι ήταν οι λόγοι που σας οδήγησαν στο να αλλάξετε κριτήρια μοριοδότησης που οδηγούν πρακτικά στον αποκλεισμό των μικρών αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων;
2. Με βάση τα δεδομένα από τις φετινές αιτήσεις ποιος είναι ο αριθμός των αιτήσεων, ποιο το εύρος της Αμπελουργικής εκμετάλλευσης στο οποίο ανήκουν οι αιτούντες, πόσα τα στρέμματα που αιτούνται σε συνδυασμό με αυτά που έχουν ήδη στο αμπελουργικό τους μητρώο, ανά Περιφέρεια;
3. Προτίθεστε να κοινοποιήσετε τις εκτάσεις που θα διανεμηθούν ανά περιφερειακή ομάδα ώστε να καταστεί σαφής ο βαθμός που η μοριοδότηση με βάση την φετινή Απόφαση είναι ευνοϊκή για τους έχοντες άνω των 50, 75 και 200 στρεμμάτων σε συγκεκριμένες παραδοσιακές αμπελουργικές περιοχές;
4. Με βάση τα δεδομένα των αιτήσεων και των εκτάσεων ανά περιφερειακή ομάδα εκτιμάται ότι σε συγκεκριμένες περιφέρειες θα υπάρξει εκτεταμένη καταστρατήγηση του κριτηρίου της διεύρυνσης των μικρών και μεσαίων εκμεταλλεύσεων προς όφελος των μεγάλων (>50 στρ. ) εκμεταλλεύσεων και αν ναι
5. Σε ποιες περιφέρειες εκτιμάται η πιθανή συγκέντρωση των απορρίψεων – λόγω βαθμολογίας και όχι λόγω απόρριψης από διοικητικό ή επιτόπιο έλεγχο- των μικρών και μεσαίων εκμεταλλεύσεων;
6. Προτίθεστε εν όψει της έναρξης περιόδου υποβολής αιτήσεων τον Οκτώβριο 2020 για αδειοδοτήσεις του 2021 να τροποποιήσετε έστω και τώρα την απόφαση με στόχευση την άρση των αδικιών εις βάρος των μικρών και μεσαίων εκμεταλλεύσεων;

Οι Ερωτώντες Βουλευτές

Αραχωβίτης Σταύρος
Αθανασίου Αθανάσιος (Νάσος)
Αναγνωστοπούλου Αθανασία (Σία)
Αυλωνίτης Αλέξανδρος-Χρήστος
Βαρδάκης Σωκράτης
Γκαρά Αναστασία (Νατάσσα)
Γκιόλας Ιωάννης
Ζεϊμπέκ Χουσεϊν
Ηγουμενίδης Νικόλαος
Θραψανιώτης Εμμανουήλ
Καλαματιανός Διονύσιος-Χαράλαμπος
Καρασαρλίδου Ευφροσύνη (Φρόσω)
Κόκκαλης Βασίλειος
Λάππας Σπυρίδων
Μάλαμα Κυριακή
Μάρκου Κων/νος
Μεϊκόπουλος Αλέξανδρος
Μπάρκας Κων/νος
Μπουρνούς Ιωάννης
Μωραϊτης Αθανάσιος (Θάνος)
Παπαηλιού Γεώργιος
Παπανάτσιου Αικατερίνη
Πέρκα Θεοπίστη (Πέτυ)
Πούλου Παναγιού (Γιώτα)
Σκουρολιάκος Παναγιώτης (Πάνος)
Σκούφα Ελισσάβετ (Μπέττυ)
Τελιγιορίδου Ολυμπία
Τζάκρη Θεοδώρα
Τζούφη Μερόπη
Τσίπρας Γεώργιος
Τριανταφυλλίδης Αλέξανδρος
Φάμελλος Σωκράτης
Χατζηγιαννάκης Μιλτιάδης
Ψυχογιός Γεώργιος