Συχνά, το περιβάλλον ανάπτυξης των φυτών μπορεί να είναι το βασικό ζήτημα και η αντιμετώπιση του προβλήματος είναι στην ουσία η αντιμετώπιση ποικίλων αβιοτικών, δυσμενών παραγόντων.

Κατανόηση και αντιμετώπιση των αβιοτικών ασθενειών των φυτών

Η καθημερινή και λεπτομερής παρατήρηση των καλλιεργειών για τυχόν προβλήματα είναι ζωτικής σημασίας ώστε να αντιμετωπισθούν έγκαιρα τυχόν προβλήματα.

Όταν διαπιστωθούν όντως εμφανή συμπτώματα στρες ή ασθένειας σε μία καλλιέργεια, περί τίνος μπορεί να πρόκειται;

Είναι μια ασθένεια που έχει προκληθεί από ένα μύκητα για παράδειγμα, ή έχουμε να κάνουμε με αβιοτικούς παράγοντες;

Θα πρέπει λοιπόν να απαντήσουμε πρώτα σε αυτήν την ερώτηση και εν συνεχεία να δοθούν οι σωστές κατευθυντήριες γραμμές.

Ασθένεια φυτών γενικά θεωρείται οποιαδήποτε συνεχιζόμενη εσωτερική διαδικασία η οποία  επηρεάζει δυσμενώς την υγεία και την ανάπτυξη ενός φυτού.

Επομένως, είναι πιθανό μία ασθένεια  να μην περιλαμβάνει πραγματικά ζωντανούς παρασιτικούς οργανισμούς και η αιτία της να είναι κάτι άλλο, όχι όμως κάτι ζωντανό.

Ένα φυτό λοιπόν το οποίο ασθενεί λόγω ενός αβιοτικού παράγοντα θεωρείται πως και σε αυτήν την περίπτωση το φυτό πάσχει από μία ασθένεια.

Ακόμη και στην περίπτωση αυτή, δεν θα ήταν ασυνήθιστο να υφίσταται μια ασθένεια οφειλόμενη σε κάποιον ζώντα οργανισμό, αλλά αυτή η παρουσία οφείλεται στην πραγματικότητα σε μια προϋπάρχουσα αβιοτική παθολογική διαδικασία.

Οι ασθένειες που οφείλονται σε αβιοτικούς παράγοντες είναι στην ουσία το αποτέλεσμα των αντιδράσεων και των αλληλεπιδράσεων μεταξύ του φυτού και του περιβάλλοντος στο οποίο αναπτύσσεται αυτό.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα που μπορούν να προκαλέσουν αβιοτικές ασθένειες:

✔ H υπερβολική ξηρασία ή η υπερβολική ζέστη, είναι παράγοντες οι οποίοι μπορούν να προκαλέσουν πολλά προβλήματα στις καλλιέργειες και στην ουσία να αποτελέσουν αβιοτικές ασθένειες.

✔ Τα πλημμυρισμένα εδάφη ή η κακή αποστράγγιση επίσης μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στην υγεία των φυτών. 

✔ Η κακή άρδευση ενός χωραφιού μπορεί να επηρεάζει δυσμενώς ολόκληρο το ριζικό σύστημα.

✔ Το μεγάλο ψύχος, παγετός, χιόνια. 

Οι περισσότερες αβιοτικές ασθένειες προκαλούν την εμφάνιση συμπτωμάτων σε συγκεκριμένα τμήματα του φυτού ή συχνά επηρεάζουν ολόκληρο το φυτό.

Ποιά είναι μερικά από τα συμπτώματα των αβιοτικών ασθενειών

Η ικανότητα αναγνώρισης των συμπτωμάτων αβιοτικών ασθενειών είναι κρίσιμη για την επίλυση του προβλήματος.

Το κίτρινο χρώμα σε όλο το φύλλωμα των φυτών είναι σύνηθες όταν το ριζικό σύστημα έχει καταπονηθεί μέσω αυτού του τύπου δράση. Το κιτρίνισμα προκαλείται από την έλλειψη σωστής διατροφής, η οποία στην περίπτωση αυτή οφείλεται στην κακή υγεία των ριζών.

Η μάρανση του φυλλώματος γενικά προκαλείται από την ανεπαρκή ή την υπερβολική πρόσληψη νερού από το ριζικό σύστημα των φυτών. Εάν αυτή η κατάσταση συνεχισθεί χωρίς να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά, το φυτό εντέλει θα πεθάνει. Αν και σε αυτή την περίπτωση η ρίζα είναι ο κύριος ένοχος του προβλήματος λόγω κάποιας μυκητιασικής προσβολής, στην ουσία το έναυσμα της δευτερογενούς προσβολής το έχουν δώσει οι αρχικά δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες (αβιοτικοί παράγοντες).

Η καθυστερημένη ανάπτυξη του φυτού ή μικρότερα από τα κανονικά φύλλα είναι άλλα συμπτώματα που προκαλούνται από λεπτές ή περιορισμένες ρίζες. Τα περισσότερα ριζικά συστήματα, αν τοποθετηθούν στο έδαφος πολύ βαθιά, θα προσπαθήσουν πολύ για να απορροφήσουν το οξυγόνο που απαιτείται για να επιτρέψουν στο φυτό να αναπνεύσει σωστά. Εν συνεχεία, το φυτό αδυνατεί να μετατρέψει τα σάκχαρα σε ενέργεια. Αυτή είναι η βασική αιτία πίσω από την αργή ανάπτυξη του φυτού.

Η κατάρρευση των κλάδων είναι συχνή περίπτωση και αποτελεί ένδειξη ενός στρεσαρισμένου φυτού. Τα οπωροφόρα δέντρα υπόκεινται σε αυτό. Υπάρχουν πολλές βιοτικές και αβιοτικές αιτίες αυτής της ασθένειας. Η κατάρρευση γενικά ξεκινά από τις άκρες των κλαδιών και αν η κατάσταση δε διορθωθεί γρήγορα, θα εξαπλωθεί σε όλο το δένδρο και ενδεχομένως θα το σκοτώσει. Συχνά, ακόμη και όταν η αρχική κατάσταση διορθωθεί, τα επηρεαζόμενα κλαδιά δεν επανέρχονται ποτέ.

Ένας άλλος δείκτης στρες των φυτών είναι η παραγωγή σπόρων πέραν του φυσιολογικού. Στην ουσία τα φυτά παράγουν περισσότερους σπόρους όταν απειλείται η υγεία τους. Το φυτό, ανιχνεύοντας τον κίνδυνο, προσπαθεί να αναπαραχθεί.

Πότε μία αβιοτική ασθένεια γίνεται μία ασθένεια προκαλούμενη από κάποιο ζώντα οργανισμό;

Η παρακμή ενός φυτού λόγω αβιοτικών παραγόντων ανοίγει την πόρτα για μια βιοτική μόλυνση του φυτού. Πολύ συχνά, αυτή η νέα βιοτική μόλυνση είναι το μόνο πρόβλημα που αναγνωρίζεται και διαγιγνώσκεται για το φυτό.

Η θεραπεία για αυτή τη μόλυνση μπορεί να φαίνεται επιτυχής στην αρχή, αλλά δε βελτιώνεται η γενική υγεία του φυτού.

Η αβιοτική αιτία εξακολουθεί να υπάρχει και η βιοτική ασθένεια μπορεί να επιστρέψει λόγω κακής υγείας του φυτού.

Η χλώρωση που μπορεί να παρουσιάσει ένα φυτό είναι συνήθως αποτέλεσμα ανεπαρκούς σιδήρου ή μαγνησίου στο φυτό και συχνά προκαλείται από προβλήματα pH του εδάφους ή από προβλήματα που προκαλεί η έντονη συμπίεση του εδάφους με συνέπεια την καταστροφή του ριζικού συστήματος.

Αυτό αναγκάζει το φυτό να είναι σε θέση να παράγει υδατάνθρακες κατά τη διάρκεια της φωτοσύνθεσης.

Η παραπάνω κατάσταση προκαλεί και διατηρεί μια γενικότερη αδυναμία στο φυτό. Η παραγωγή καρπών, η ανάπτυξη και άλλες διαδικασίες επηρεάζονται επίσης αρνητικά.

Εάν λοιπόν ο καλλιεργητής απλώς προσθέσει τα θρεπτικά συστατικά που λείπουν στο φυτό, τα συμπτώματα μπορεί να μειωθούν ή να εξαφανιστούν, αλλά εάν το έδαφος ή άλλες δυσμενείς καταστάσεις δεν αποκατασταθούν, ο υποσιτισμός και τα συμπτώματά θα επιστρέψουν.

Η υπεράρδευση ή η κακή αποστράγγιση του εδάφους θα προκαλέσει αυτά τα ίδια ζητήματα. Το υγρό χώμα εμποδίζει την αναπνοή, έτσι η προσθήκη θρεπτικών συστατικών δεν θα βοηθήσει.

Για να είναι λοιπόν σωστή η διάγνωση και στη συνέχεια η αντιμετώπιση του πραγματικού προβλήματος, θα πρέπει να συμπεριλάβουμε στα υπ’όψιν τόσο τους βιοτικούς αλλά και αβιοτικούς παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν  ένα φυτό.

Τι είδους προβλήματα μπορεί να προκαλέσει μία αβιοτική ασθένεια;

Το pH του εδάφους είναι μια μεγάλη αιτία αβιοτικής νόσου και η πρόσληψη θρεπτικών ουσιών επηρεάζεται σοβαρά από το υψηλό pH του εδάφους. Ο σίδηρος και το μαγγάνιο δεν απορροφώνται σε σημαντικές ποσότητες από ριζικά συστήματα, παρουσία pΗ πάνω από 7,8. Ακόμα και η πρόσληψη αζώτου μειώνεται στο μισό από ένα pΗ πάνω από 8,0.

Πράγματι, σε περιπτώσεις που οι ποσότητες θρεπτικών στοιχείων μπορεί να κυμαίνονται στα ανώτατα ή κατώτατα άκρα, θα προκαλέσουν σαφέστατα συμπτώματα ασθενειών στα φυτά. Το μη κατάλληλο pH λοιπόν αποτελεί έναν πιθανό ένοχο. Η λύση σε αυτήν την περίπτωση είναι η σωστή ρύθμιση αλλά και διατήρηση του pH στα σωστά επίπεδα.

Οι ατμοσφαιρικοί ρύποι είναι μια άλλη αιτία. Εάν τα στόματα των φυτών καταστραφούν από περιβαλλοντικούς ρύπους, η ανταλλαγή αερίων, συμπεριλαμβανομένης της απορρόφησης του CO2, περιορίζεται. Αυτό, με τη σειρά του, επηρεάζει το σθένος και την παραγωγή της καλλιέργειας. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η δυσμενείς επιπτώσεις των ζιζανιοκτόνων στα φυτά.

Η σωστή άρδευση σημαίνει εφαρμογή κατάλληλου νερού (ποσότητα και ποιότητα) στο κατάλληλο διάστημα. Η άρδευση δεν είναι τόσο εύκολη, όπως μπορεί να σκεφτούν κάποιοι καλλιεργητές. Τα συμπτώματα της ξηρασίας και των πλημμύρων φαίνονται πολύ παρόμοια. Κίτρινα φύλλα μπορεί να προκληθούν από οποιαδήποτε από αυτές τις περιπτώσεις. Η μάρανση ενός φυτού μπορεί να προκληθεί είτε από υπερβολικό νερό είτε από υπερβολική ξηρασία.

Το καψάλισμα των φύλλων μπορεί να προκληθεί από βιοτικές ασθένειες, αν και μπορεί επίσης να προκληθεί από ακραίες συνθήκες θερμότητας ή ακτινοβολίας. Ο καλύτερος τρόπος για να διακρίνουμε την προέλευση του καψίματος των φύλλων ενός φυτού, είναι αρχικά να ανακαλύψουμε το κατά πόσο το συγκεκριμένο φυτικό είδος είναι επιρρεπές σε παρατεταμένη θερμότητα και ακτινοβολία ή όχι.

Οι αβιοτικές ασθένειες είναι ένας κοινός εχθρός του καλλιεργητή και η θεραπεία τους δεν είναι συνήθως προφανής.

Πρώτον, είναι απαραίτητη η σωστή διάγνωση του γεγονότος που προκάλεσε τα οποιαδήποτε συμπτώματα στα φυτά. Συχνά, αυτή η διάγνωση θα περιλαμβάνει πολλαπλές αιτίες.

Η αντιμετώπιση μιας ασθένειας βάσει του πρώτου προφανούς ενόχου θα οδηγήσει μάλλον σε μία προσωρινή θεραπεία. Θέλει παρατήρηση και ενδελεχή έλεγχο της συνολικής κατάστασης ώστε τελικά να αντιμετωπισθεί η ρίζα του προβλήματος. 

Πηγή:blog.farmacon.gr