Θεοδώρα Τζάκρη με Βουλευτές του Κινήματος Δημοκρατίας: «Ανεφάρμοστη, επικίνδυνη και τιμωρητική για τους ελαιοπαραγωγούς η απόφαση του ΥΠΑΑΤ για τη δήλωση συγκομιδής από τους ελαιοπαραγωγούς»

Με την ΥΑ αριθμ. 77979/10.4.25 (Β’ 1749),το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων επαναφέρει το Ελαιοκομικό Μητρώο, ένα μητρώο το οποίο είναι ανενεργό από το 1998 και τα στοιχεία που περιέχει είναι σε σημαντικό βαθμό αναξιόπιστα. Ωστόσο ζητά από τους ελαιοπαραγωγούς να προβούν από την 1^η Οκτωβρίου 2025 στη βάση αυτού του μητρώου σε δηλώσεις συγκομιδής, με επιβολή υψηλών προστίμων αν δεν το κάνουν, όταν είναι αμφίβολο αν οι υποστελεχωμένες ΔΑΟΚ και ΔΑΟ των Περιφερειών θα μπορέσουν να φέρουν εις πέρας την επικαιροποίηση του μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2025.   Επειδή, πρόκειται για βεβιασμένη απόφαση του Υπουργείου, η οποία χωρίς την αναγκαία στελέχωση και την κατάλληλη υποδομή και προετοιμασία από την πλευρά των ΔΑΟΚ και ΔΑΟ, δημιουργεί εύλογο προβληματισμό για το αν οι δηλώσεις συγκομιδής θα μπορέσουν τελικά να υποβληθούν από την 1η Οκτωβρίου 2025 ενώ παράλληλα είναι ορατός ο κίνδυνος επιβολής κυρώσεων στους ελαιοπαραγωγούς που καθόλου δεν ευθύνονται για τις όποιες παραλείψεις της διοίκησης, οι βουλευτές του Κινήματος Δημοκρατίας κκ Θεοδώρα Τζάκρη, Αλέξανδρος Αυλωνίτης, Κυριακή Μάλαμα, Δρ. Μιχαήλ Χουρδάκης και Ραλλία Χρηστίδου κατέθεσαν Ερώτηση προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με την οποία ρωτούν τα εξής:

1. Προτίθεστε να προχωρήσετε στην ακύρωση ή την επανεξέταση της Υπουργικής Απόφασης αριθμ. 77979/10.4.25 (Β’ 1749), καθώς και στην αναγκαία διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους, προκειμένου η όλη διαδικασία δήλωσης συγκομιδής να απλοποιηθεί προς όφελος των εκατοντάδων χιλιάδων ελαιοπαραγωγών και των υπηρεσιών ΔΑΟΚ και ΔΑΟ που θα την υλοποιήσουν;
2. Προτίθεστε να προχωρήσετε στην αναγκαία διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους στον τομέα προκειμένου να διαμορφωθεί μια δίκαιη και σύγχρονη εθνική στρατηγική για την ελαιοκομία, με διαφάνεια και συμμετοχή και με προτάσεις για στήριξη, πιστοποίηση, εξωστρέφεια, ψηφιακή δημοκρατία και όχι φοβική γραφειοκρατία;
3. Προτίθεστε να προβείτε στην απαραίτητη διασύνδεση του Ελαιοκομικού Μητρώου με το ΟΣΔΕ, Κτηματολόγιο καιΑΑΔΕ καθώς και με κάθε συναφές ψηφιακό πληροφοριακό σύστημα προκειμένου να διευκολυνθούν τόσο οι έλεγχοι από τις αρμόδιες υπηρεσίεςόσο και οι δηλώσεις συγκομιδής από την πλευρά των ελαιοπαραγωγών;
4. Προτίθεστε να προβείτε στην απαραίτητη και ουσιαστική ενημέρωση των ελαιοπαραγωγών σχετικά με τις υποχρεώσεις τους αναφορικά με το ελαιοκομικό μητρώο;

Αναλυτικά η Ερώτηση:

«ΕΡΩΤΗΣΗ

ΠΡΟΣ: τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

ΘΕΜΑ: «Η απόφαση για το Ελαιοκομικό Μητρώοείναι ανεφάρμοστη και επικίνδυνη για τους ελαιοπαραγωγούς»

Σύμφωνα με την ΥΑ αριθμ. 77979/10.4.25 (Β’ 1749) για τη «Θέσπιση των αναγκαίων συμπληρωματικών μέτρων για την εφαρμογή του άρθρου 49 του ν. 5035/2023 (Α’ 76)», όσον αφορά στην υποβολή δηλώσεων συγκομιδής ελαιοκάρπου, προβλέπεται ότι από φέτος «όλοι οι νόμιμοι κάτοχοι ελαιοτεμαχίων είναι υπόχρεοι δήλωσης συγκομιδής ελαιοκάρπου, μέσω της αντίστοιχης ηλεκτρονικής εφαρμογής του ΥΠΑΑΤ, από την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους έως την 24η ώρα της 31ης Μαΐου του επόμενου έτους. Οι ημερομηνίες είναι αποκλειστικές και η παραβίαση της καταληκτικής ημερομηνίας επισύρει την επιβολή προστίμου».

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δηλαδή, επαναφέρει μέσα από την παραπάνω ΥΑ το Ελαιοκομικό Μητρώο, το οποίο αφενός μεν είναι ανενεργό από το 1998, αφετέρου τα στοιχεία που περιέχει είναι σε σημαντικό βαθμό αναξιόπιστα.Κατά συνέπεια, το Ελαιοκομικό Μητρώο, όπως υφίσταται σήμερα, δεν είναι ούτε επικαιροποιημένο, ούτε διασταυρωμένο και σε καμία περίπτωση ολοκληρωμένο. Και μάλιστα η όλη διαδικασία από την πλευρά των αρμόδιων υπηρεσιών των ΔΑΟΚ και ΔΑΟ των οικείων Περιφερειών πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2025.

Ωστόσο, οι ΔΑΟΚ και οι ΔΑΟ των οικείων Περιφερειών, που έχουν οριστεί ως οι αρμόδιες υπηρεσίες για την καταχώριση των στοιχείων των ελαιοτεμαχίων της χώρας στο ελαιοκομικό μητρώο, τη διεξαγωγή των διοικητικών και επιτόπιων ελέγχων και την υποβολή κυρώσεωνείναι υποστελεχωμένες και είναι ορατός ο κίνδυνος να μην μπορέσουν να φέρουν εις πέρας την όλη διαδικασία. Δηλαδή η διαδικασία που προβλέπει η ΥΑ για τη διενέργεια των επιτόπιων ελέγχων μέσω τριμελών επιτροπών κλπ, δεν είναι απλώς εκτός πραγματικότητας — είναι σαν να αφορά άλλη χώρα, με άλλες υποδομές και άλλες δημόσιες υπηρεσίες. 

Σημειώνεται ότι μόνη της η ΠΕ Μεσσηνίας με τις δύο ΔΑΟΚ Τριφυλίας και Καλαμάτας, πρέπει να διαχειριστούν πάνω από 60.000 ΑΦΜ.

Πρόκειται για βεβιασμένη απόφασητου Υπουργείου, η οποία χωρίς την αναγκαία στελέχωση και την κατάλληλη υποδομή και προετοιμασία από την πλευρά των ΔΑΟΚ και ΔΑΟ, δημιουργεί εύλογο προβληματισμό για το αν οι δηλώσεις συγκομιδής θα μπορέσουν τελικά να υποβληθούν από την 1η Οκτωβρίου 2025. Παράλληλα είναι ορατός ο κίνδυνος επιβολής κυρώσεων στους ελαιοπαραγωγούς που καθόλου δεν ευθύνονται για τις όποιες παραλείψεις της διοίκησης.

Επειδή, από το 1998 μέχρι σήμερα το ελαιοκομικό μητρώο είναι αφενός μεν ανενεργό και αφετέρου τα στοιχεία που περιέχει είναι σε σημαντικό βαθμό αναξιόπιστα και κατά συνέπεια δεν ζητείται η «επικαιροποίηση» του ελαιοκομικού μητρώου, αλλά η επαναδημιουργία του.

Επειδή, οι ΔΑΟΚ και ΔΑΟ των Περιφερειών είναι υπηρεσίες υποστελεχωμένες και είναι αμφίβολο αν μπορούν να φέρουν εις πέρας το εν λόγω εγχείρημα του ελαιοκομικού μητρώου σύμφωνα με τις ασφυκτικές ημερομηνίες που έχουν τεθεί στην υπ’ αριθμ. 77979/10.4.25 ΥΑ (Β’ 1749).

Επειδή, αντί να απλοποιούνται τα πράγματα, περιπλέκονται περαιτέρω και θα φτάσουμε στο σημείο για κάθε ελαιοτεμάχιο να προβλέπονται τρεις αριθμοί (ΟΣΔΕ, κτηματολόγιο και ελαιοκομικό μητρώο).

Επειδή, η υποχρέωση των ελαιοπαραγωγών για δηλώσεις συγκομιδής και η επιβολή υψηλών προστίμων χωρίς στήριξη και υποδομές, δεν είναι ψηφιοποίηση αλλά ψηφιακή τιμωρία.

Επειδή, η καταγραφή και η διαφάνεια στον αγροτικό τομέα πρέπει να γίνει  με τρόπο δίκαιο και αποτελεσματικό και συγκεκριμένα μέσα από την αναβάθμιση των ελαιοτριβείων και των συνεταιρισμών που θα λειτουργήσουν ως κόμβοι καταγραφής της παραγωγής.

Επειδή, για ακόμη μία φορά, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων απέδειξε πως λειτουργεί αποκομμένο από τις πρώην αποκεντρωμένες υπηρεσίες του, την αγροτική περιφέρεια και τις πραγματικές της ανάγκες και χωρίς κανέναν ουσιαστικό διάλογο ή διαβούλευση με τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες επέβαλε ένα ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα για ένα εξαιρετικά περίπλοκο, δαιδαλώδες σύστημα, αγνοώντας πλήρως τις επιχειρησιακές δυνατότητες και τις ιδιαιτερότητες της κάθε Περιφέρειας,

Ερωτάται ο κ. Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων:

5. Προτίθεστε να προχωρήσετε στην ακύρωση ή την επανεξέταση της Υπουργικής Απόφασης αριθμ. 77979/10.4.25 (Β’ 1749), καθώς και στην αναγκαία διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους,προκειμένου η όλη διαδικασία δήλωσης συγκομιδής να απλοποιηθεί προς όφελος των εκατοντάδων χιλιάδων ελαιοπαραγωγών και των υπηρεσιών ΔΑΟΚ και ΔΑΟ που θα την υλοποιήσουν;
6. Προτίθεστε να προχωρήσετε στην αναγκαία διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους στον τομέα προκειμένου να διαμορφωθεί μια δίκαιη και σύγχρονη εθνική στρατηγική για την ελαιοκομία, με διαφάνεια και συμμετοχή και με προτάσεις για στήριξη, πιστοποίηση, εξωστρέφεια, ψηφιακή δημοκρατία και όχι φοβική γραφειοκρατία;
7. Προτίθεστε να προβείτε στην απαραίτητη διασύνδεση του Ελαιοκομικού Μητρώου με το ΟΣΔΕ, Κτηματολόγιο καιΑΑΔΕ καθώς και με κάθε συναφές ψηφιακό πληροφοριακό σύστημα προκειμένου να διευκολυνθούν τόσο οι έλεγχοι από τις αρμόδιες υπηρεσίεςόσο και οι δηλώσεις συγκομιδής από την πλευρά των ελαιοπαραγωγών;
8. Προτίθεστε να προβείτε στην απαραίτητη και ουσιαστική ενημέρωση των ελαιοπαραγωγών σχετικά με τις υποχρεώσεις τους αναφορικά με το ελαιοκομικό μητρώο;

Οι Ερωτώντες Βουλευτές

                                                                                    Θεοδώρα Τζάκρη

Αλέξανδρος Αυλωνίτης

                                                                                    Κυριακή Μάλαμα

                                                                                    Δρ. Μιχαήλ Χουρδάκης

                                                                                    Ραλλία Χρηστίδου»

Συνάντηση με την Πρεσβευτή της Λαϊκής Δημοκρατίας του Μπανγκλαντές στην Ελλάδα, κα Nahida Rahman Shumona πραγματοποίησε ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Διονύσης Σταμενίτης, με αντικείμενο την ενίσχυση της συνεργασίας στους τομείς της αγροτικής παραγωγής και μεταποίησης.

Η συζήτηση επικεντρώθηκε στις δυνατότητες ενδυνάμωσης των εμπορικών και τεχνικών σχέσεων στον πρωτογενή τομέα, με γνώμονα τις προκλήσεις της διατροφικής ασφάλειας, της βιώσιμης γεωργίας και της τεχνολογικής αναβάθμισης των αγροτικών συστημάτων.

Εξετάστηκαν προτάσεις για εναλλακτική τεχνογνωσία, ανάπτυξη κοινών δράσεων σε επίπεδο ερευνητικών φορέων και ενίσχυση της παρουσίας των δύο χωρών σε σχετικές εκθέσεις και φόρα. Επιπλέον, συζητήθηκε η δυνατότητα συνεργασίας στον τομέα του ανθρώπινου δυναμικού.

Η συνάντηση ανέδειξε το θετικό έδαφος που διαμορφώνεται για μια αμοιβαία επωφελή συνεργασία στον αγροδιατροφικό τομέα και επιβεβαίωσε την πρόταση και των δύο πλευρών να εξετάσει συγκεκριμένα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.

Επιστολή της ΠΟΓΕΔΥ στον Πρωθυπουργό με θέμα: Αίτημα για επιχείρηση "Καθαρά Χέρια" στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

   Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ,

   Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Γεωτεχνικών Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΟΓΕΔΥ), ως θεσμικός εκπρόσωπος των γεωτεχνικών επιστημόνων του Δημοσίου, απευθύνεται σε εσάς σε μια κρίσιμη συγκυρία για την αποκατάσταση της διοικητικής νομιμότητας και της θεσμικής αξιοπιστίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

   Οι πρόσφατες αποκαλύψεις, με αποκορύφωμα τη διαβίβαση δικογραφίας από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) στη Βουλή για φερόμενη εμπλοκή δύο πρώην Υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σε υπόθεση διασπάθισης ευρωπαϊκών κονδυλίων, ανέδειξαν με τον πλέον δραματικό τρόπο το εύρος της θεσμικής και διοικητικής απορρύθμισης.

   Επιπλέον, η πληθώρα δημοσιευμάτων και αναφορών σχετικά με τη διαχείριση των ενισχύσεων στη βιολογική κτηνοτροφία και μελισσοκομία καταδεικνύει ότι τα προβλήματα δεν είναι συγκυριακά, αλλά συστημικά. Τα φαινόμενα αυτά δεν αποτελούν μεμονωμένα περιστατικά, αλλά εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο κακοδιοίκησης, το οποίο διαβρώνει τη θεσμική αξιοπιστία και το κύρος του Υπουργείου.

   Δεν διαλάθει της προσοχής μας ότι ορισμένα πρόσωπα, με παρελθόν στενής σύνδεσης με πολιτικά κέντρα, φέρονται σήμερα να διακινούν υπαινιγμούς περί επικείμενων «αποκαλύψεων», σε μια προσπάθεια μετακύλισης ευθυνών. Συμπεριφορές αυτού του τύπου αναμφίβολα δεν υπηρετούν τη διαφάνεια ούτε συντάσσονται με την έννομη τάξη και επιβεβαιώνουν ότι η περίοδος ατιμωρησίας έχει αμετάκλητα λήξει.

   Η ΠΟΓΕΔΥ ζητά την πλήρη διαλεύκανση της υπόθεσης και απόδοση όλων των διοικητικών, πειθαρχικών και ποινικών ευθυνών σε κάθε εμπλεκόμενο, χωρίς εξαιρέσεις, χωρίς συμψηφισμούς, ανεξαρτήτως θέσης ή πολιτικής ιδιότητας.

   Κύριε Πρωθυπουργέ,

   Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δεν είναι ένα τυχαίο διοικητικό χαρτοφυλάκιο. Συνιστά θεμελιώδη πυλώνα της εθνικής οικονομίας και του κοινωνικού κράτους, με κρίσιμες αρμοδιότητες που άπτονται:

• της επισιτιστικής ασφάλειαςτης χώρας,
• της προστασίας της δημόσιας υγείαςκαι των συμφερόντων των καταναλωτών,
• της αξιοποίησης και διαφανούς διαχείρισηςτων ενωσιακών κονδυλίων, στο πλαίσιο της κοινής αγροτικής πολιτικής,
• της ανάπτυξης της υπαίθρου και της στήριξης της τοπικής αγροτικής οικονομίας.

   Η διοικητική αδυναμία του ΥπΑΑΤ να ανταποκριθεί στον στρατηγικό του ρόλο ως του θεσμικού φορέα εθνικού σχεδιασμού και εφαρμογής αγροτικής πολιτικής, έχει επιφέρει συνέπειες που υπερβαίνουν την αγροτική οικονομία. Επηρεάζονται άμεσα η επισιτιστική ασφάλεια, η συνεκτική εφαρμογή της εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας, καθώς και η δυνατότητα χάραξης αξιόπιστης πολιτικής για τον πρωτογενή τομέα. Η παρούσα κατάσταση δεν είναι απλώς προβληματική, είναι κρίσιμη και δεν επιδέχεται ημίμετρα.

   Απαιτείται ειλικρινής πολιτική βούληση για εις βάθος θεσμική κάθαρση, όχι μόνο σε επίπεδο προσώπων, αλλά και στον τρόπο λειτουργίας των δομών, των πρακτικών και των μηχανισμών που εξέθρεψαν τη διοικητική εκτροπή.

   Δεν νοείται ούτε συγκάλυψη ούτε ατελής λογοδοσία. Η απόδοση ευθύνης επιβάλλεται να είναι συνεκτική και αναλογική, σύμφωνα με τις αρχές του κράτους δικαίου, για κάθε πρόσωπο που συμμετείχε, διευκόλυνε ή ανέχθηκε την κακοδιοίκηση.

   Η αποκατάσταση της διοικητικής νομιμότητας και η εμπέδωση της λογοδοσίας στο ΥπΑΑΤ δεν αποτελούν μόνο εθνική αναγκαιότητα, αλλά και θεμελιώδη υποχρέωση έναντι του ενωσιακού δικαίου. Η διασφάλιση της χρηστής διοίκησης και της προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το άρθρο 325 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ε.Ε., καθώς και το ισχύον πλαίσιο συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), καθιστούν αναγκαία τη συμμόρφωση της ελληνικής διοίκησης με τις αρχές της διαφάνειας και της ευθύνης.

   Η ΠΟΓΕΔΥ ζητά να τεθεί σε εφαρμογή μια ολοκληρωμένη επιχείρηση “Καθαρά Χέρια”, με στόχο τη ριζική εξυγίανση και επαναθεμελίωση της διοικητικής λειτουργίας του ΥπΑΑΤ. Κατά προτεραιότητα, απαιτούνται θεσμικές παρεμβάσεις στα εξής πεδία:

• Στην αναδιάρθρωση της διοικητικής δομής, με ενίσχυση της επιτελικής και εποπτικής ικανότητας του Υπουργείου.
• Στη θεσμική θωράκιση και λειτουργική ανεξαρτησία των ελεγκτικών μηχανισμών, ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα των ελέγχων χωρίς πολιτικές ή εξωθεσμικές παρεμβάσεις.
• Στη διαφανή και αξιοκρατική στελέχωση θέσεων ευθύνης, με πρόσωπα που διαθέτουν αποδεδειγμένη τεχνογνωσία και διοικητική επάρκεια.
• Στην αναβάθμιση των υπηρεσιών ελέγχου, τόσο σε επίπεδο δομών όσο και υλικοτεχνικής και μισθολογικής υποστήριξης του ανθρωπίνου δυναμικού.
• Στη μεταρρύθμιση του πλαισίου λογοδοσίας, ώστε να αντιμετωπιστούν τυχόν φαινόμενα ατιμωρησίας και διοικητικής ασυνέχειας ή συνενοχής.

   Οι γεωτεχνικοί υπάλληλοι δεν δύναται πλέον να υπηρετούν διοικητικά σχήματα υπό καθεστώς σκιών, ούτε να καλούνται να λειτουργούν σε περιβάλλον υποψίας, απαξίωσης και αβεβαιότητας. Το κράτος δικαίου και η θεσμική τάξη δεν αποτελούν διακοσμητικές διακηρύξεις, αλλά προϋπόθεση για μια διοίκηση που υπηρετεί με διαφάνεια τους δημοκρατικούς θεσμούς.

   Η ΠΟΓΕΔΥ θα σταθεί αρωγός σε κάθε ειλικρινή, θεσμικά συγκροτημένη και συντεταγμένη προσπάθεια εξυγίανσης του ΥπΑΑΤ, στο πλαίσιο των αρχών της χρηστής διοίκησης, της αποτελεσματικότητας των δημόσιων υπηρεσιών και της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος.

   Παραμένει δε απολύτως διαθέσιμη για έναν θεσμικό, παραγωγικό και εστιασμένο διάλογο, με μοναδικό γνώμονα την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και την πλήρη λειτουργική επανεκκίνηση ενός Υπουργείου που δεν μπορεί να είναι το τελευταίο, όταν θεσμικά και εθνικά οφείλει να είναι το πρώτο.

Την 20/6/2025, μου δόθηκε η ευκαιρία να παρακολουθήσω μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση στην Αθήνα για την καινοτομία και τις μελλοντικές στρατηγικές για την παραγωγή τροφής, τη σύνδεσή της με τις ευρωπαϊκές πολιτικές, την οικονομία, τη βιωσιμότητα και την υγεία.

Μάλιστα οι ομιλίες (διότι δεν είχε συζήτηση) έγιναν στα γραφεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα και, για όσους επιλέγουμε συνειδητά λιγότερο εντατικό τρόπο ζωής στην επαρχία, ήταν ιδιαίτερα επίπονο να ταξιδέψουμε μέχρι το κέντρο της Αθήνας και να επιστρέψουμε πίσω για να έχουμε την ευκαιρία να δούμε και να ακούσουμε τις διαδικασίες προσπάθειας επιβολής κάποιων επιλογών κάποιων …

Για εμένα που μπόρεσα να συγκεντρώσω σε ένα βιβλίο, το «Τα μονοπάτια της τροφής μας», ISBN 978-61884431-4-3 (εκδόσεις ΣΤΕΝΤΟΡΑΣ) ήταν μια ιδιαίτερα σημαντική πρόκληση, όπως βέβαια πρέπει να είναι για τον κάθε ένα μας συμπολίτη ένα τόσο σημαντικό ζήτημα: Η τροφή μας.

Οι επιλεγμένοι συμμετέχοντες άκουσαν με πολύ προσοχή τον πρέσβη της Δανίας, που σε λίγες μέρες η Δανία θα αναλάβει την προεδρία της Ευρ. Ένωσης, έναν πρώην Υπουργό Γεωργίας της Δανίας και τον Γενικό Γραμματέα της Vegetarian Society Δανίας να υπερθεματίζουν για το Danish Action Plan for Plant-based Foods (Δανέζικο Πρόγραμμα για τα Φυτικά Τρόφιμα).

Με ιδιαίτερη προσοχή ακούσαμε τις επισημάνσεις του καθ Βασίλειου Παπασωτηρόπουλου για τα φυτά με Βελτιωμένη Πρωτεϊνική Σύσταση και για τον Ρόλο των Ελληνικών Φυτογενετικών Πόρων. Μεταξύ πολλών εντοπίσαμε με ιδιαίτερη ικανοποίηση:

• Πολλά φυτικά είδη (φασόλια, ρεβίθια, φακές, κουκιά κλπ) είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, αμινοξέα, ίνες και σε μικροθρεπτικά συστατικά.

• Η ανάπτυξη και ενσωμάτωση καλλιεργητικών τεχνικών φιλικών προς το περιβάλλον, όπως η μείωση της άροσης, η αμειψισπορά (crop rotation), η αναγεννητική γεωργία (regenerative agriculture), η βιολογική καλλιέργεια, και η τεχνικές της άυλης πολιτικής κληρονομιάς καθώς και η επαναχρησιμοποίηση φυτών που έχουν ξεχαστεί ή υποχρησιμοποιούνται, και τα οποία, πέρα των άλλων έχουν ανθεκτικότητα στις προκλήσεις της κλιματικής μεταβολής (ξηρασία, αλατότητα κ.λπ.), διαθέτουν μεγάλη θρεπτική αξία, είναι ζωτικής σημασίας.

• Ο περιορισμός της γενετικής βάσης των καλλιεργειών, με βάση ποσοτικά γνωρίσματα, σε βάρος της ποιότητας και της θρεπτικής αξίας και κατά συνέπεια σε μείωση της αγροβιοποικιλότητας και υποβάθμιση των οικοσυστημικών υπηρεσιών πρέπει να αναστραφεί.

• Η Ελλάδα έχει ένα μοναδικό συγκριτικό πλεονέκτημα: τους δικούς της φυτογενετικούς πόρους κυρίως δηλαδή τις τοπικές - παραδοσιακές ποικιλίες και τα άγρια συγγενικά είδη των καλλιεργούμενων φυτών, που είναι εξαιρετικός πλούτος.

• Οι τοπικές ποικιλίες (primitive varieties, farmers’ varieties, traditional varieties, local varieties,) αποτελούν σημαντικό τμήμα της ελληνικής γεωργικής βιοποικιλότητας. Είναι τοπικά προσαρμοσμένες ποικιλίες με ιστορική προέλευση και διακριτή ταυτότητα που έχουν αναπτυχθεί με την πάροδο του χρόνου μέσω φυσικής επιλογής και επιλογής από τους αγρότες, χωρίς επίσημη γενετική βελτίωση.

• Οι τοπικές - παραδοσιακές ποικιλίες διαθέτουν υψηλή γενετική ποικιλότητα αφού αποτελούν σημαντική πηγή γονιδίων, που προσφέρουν ιδιότητες στην καλύτερη πρόσληψη θρεπτικών συστατικών, καλύτερη αξιοποίηση των φυσικών πόρων, καθώς και προσαρμογή σε αντίξοα περιβάλλοντα.

• Οι τοπικές ποικιλίες συνδέονται με παραδοσιακά συστήματα καλλιέργειας αλλά και με χρήσεις, γνώσεις, παραδόσεις και εορτές των ανθρώπων που τις καλλιεργούν, αποτελώντας πολύτιμη πολιτιστική και βιολογική κληρονομιά για τις σημερινές και μελλοντικές γενιές .

• Οι τοπικές ποικιλίες έχουν σημαντικό κοινωνικό αντίκτυπο στις κοινότητες. Είναι ζωτικής σημασίας για την οικολογική βιωσιμότητα, την επισιτιστική ασφάλεια, την οικονομική ανθεκτικότητα και την πολιτιστική ταυτότητα. Επιπλέον, παίζουν ουσιαστικό ρόλο στα γεωργικά συστήματα ορεινών, απομονωμένων ή μειονεκτικών περιοχών.

• Ας προστατεύσουμε, ας μελετήσουμε και κυρίως ας αξιοποιήσουμε τους ελληνικούς φυτογενετικούς πόρους, τις τοπικές παραδοσιακές ποικιλίες και τα άγρια συγγενικά είδη, ώστε να εξασφαλίσουμε την αειφορία, και τη βιωσιμότητα τόσο της ελληνικής γεωργίας όσο και των τοπικών κοινωνιών αποδίδοντας ποιοτικά προϊόντα και σημαντικά οφέλη στους καταναλωτές.

Η Ελλάδα έχει στην άυλη πολιτιστική της κληρονομιά την παγκοσμίως αναγνωρισμένη Μεσογειακή διατροφή η οποία εξασφαλίζει αποδεδειγμένα ανθεκτικότητα στις καρδιακές παθήσεις και σε καλή διαβίωση. Στην Μεσογειακή (στην ουσία Κρητική) διατροφή το απολύτως επιβαλόμενο είναι η ισορροπία. Ναι στα φυτικά τρόφιμα, Ναι στα ζωικά τρόφιμα.

Τις τελευταίες δεκαετίες ο συγχρωτισμός των Ελλήνων με τους βορειοευρωπαίους συμπολίτες, καθώς και με το μάρκετιγκ των πολυεθνικών ιδιωτικών κερδοσκοπικών εταιρειών των πολυεπεξεργασμένων τροφίμων, εξώθησε τους ανεπαρκώς ενημερωμένους Έλληνες σε υπερκατανάλωση ζωικών εισαγόμενων ζωικών προϊόντων (85% του μοσχαρίσου κρέατος είναι εισαγόμενο στην Ελλάδα από Γαλλία & Ολλανδία και το 35-40% του χοιρινού κρέατος εισαγόμενο στην Ελλάδα από Δανία & Γερμανία).

Ίσως θα άξιζε να υποστηρίξουμε τους Δανούς να μειώσουν την παραγωγή ζωικών προϊόντων που εξάγουν στην Ελλάδα. Η Ελλάδα χρειάζεται περισσότερη εκτατική κτηνοτροφία, μικρών κοπαδιών και μάλιστα μικρών ζώων.

Στην Βόρεια Ευρώπη η σύνθεση της αγροτικής παραγωγής είναι κατανεμημένη σε 70% ζωική παραγωγή και 30% φυτική παραγωγή. Αξίζει να μειώσουν οι Βορειοευρωπαίοι την ζωική τους παραγωγή, που μάλιστα την εξάγουν σε εμάς. Είναι περίπου άνευ νοήματος η προσπάθεια για μείωση της ζωικής παραγωγής στην Ελλάδα που είναι σήμερα μόλις από το 3,5% σε αμιγώς κτηνοτροφικές, 34,7% σε μεικτές και 61,8% αμιγώς γεωργικές … (Έρευνα Διάρθρωσης Γεωργικών και Κτηνοτροφικών Εκμεταλλεύσεων 2013).

Μια γενική εικόνα είναι ότι οι βορειοευρωπαίοι επέβαλαν ενισχυμένες επιδοτήσεις στην ζωική παραγωγή (που ευνοεί του βορειοευρωπαίους), ενώ οι ενισχύσεις στην φυτική παραγωγή μοιάζει να είναι πιο αδύναμες. Μια μετατόπιση των νοτιοευρωπαίων από την μικρή ζωική τους παραγωγή προς την φυτική παραγωγή θα μειώσει ακόμα περισσότερο τις εισπράξεις επιδοτήσεων από την Κοινή Γεωργική Πολιτική, εις βάρος Ελλήνων αγροτών.

Οι αγρότες, δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι είναι εξ επαγγέλματος οι φροντιστές του περιβάλλοντος. Όλου του περιβάλλοντος, κυρίως του φυσικού, αλλά και του κοινωνικού, του πολιτιστικού, του οικονομικού, του τεχνολογικού, του πολιτικού κλπ. Το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδος κυρίαρχα περιγράφεται από το γεγονός ότι το 76% του εδάφους της είναι ορεινή και ημιορεινή, πάνω από 600μ υψόμετρο, με 15.000 περίπου χιλιόμετρα ακτογραμμής. Οι Έλληνες κτηνοτρόφοι, ως φροντιστές του Ελληνικού περιβάλλοντος ΠΡΕΠΕΙ να είναι μικροί με μικρές εκμεταλλεύσεις προσαρμοσμένες στο ελληνικό περιβάλλον. Για τις οικονομίες κλίμακος, όπου χρειάζεται και αν χρειάζεται, μπορούν να επιτευχθούν συσσωματώσεις μέσω συνεργατισμού ή μέσω cluster ή μέσω Ομάδων Παραγωγών.

Η «βιομηχανική» μαζική κτηνοτροφία, που εφαρμόζεται κυρίως στις βορειοευρωπαϊκές χώρες και άκριτα επιβλήθηκε στην Ελλάδα από «επιστήμονες» που σπούδασαν ή «θεοποίησαν» την βόρεια Ευρώπη είναι καταστροφική για την υγεία των παραγωγικών ζώων στην Ελλάδα, είναι καταστροφική για το Ελληνικό φυσικό περιβάλλον, είναι καταστροφικό για την ενιαία υγεία όλων (ζώων και ανθρώπων), είναι καταστροφική για τον Έλληνα κτηνοτρόφο.

Η μετακινούμενη κτηνοτροφία και η εκτατική κτηνοτροφία είναι ευλογία για όλους μας και για το ελληνικό τοπίο, βοηθά στην ενδυνάμωση της μοναδικής ελληνικής βιοποικιλότητας, φροντίζει την ύπαιθρο απομακρύνοντας την μη απαραίτητη οργανική ύλη, κρατάει ζωντανή την ύπαιθρο, ανοίγει γιδόστρατες και έχει συνεχώς φροντιστές-φύλακες όλες τις ώρες …

Ως αποτέλεσμα όσων ακούστηκαν δημιουργείται η άμεση ανάγκη για αύξηση της παραγωγής κρέατος μικρών ζώων από τους κτηνοτρόφους, οι Έλληνες καταναλωτές πρέπει να μειώσουν την κατανάλωση μοσχαρίσιου και χοιρινού και να επαναφέρουν στην καθημερινότητα την Μεσογειακή διατροφή και όλοι να αυξήσουμε την κατανάλωση ντόπιων φυτικών πρωτεϊνών.

Ευχαριστίες στους οργανωτές (A Promise to Animals) για το περιβάλλον, τους εισηγητές, την ευκαιρία να αναστοχαστούμε «καθαρές» μη φανατικές σκέψεις, και για την συνειδητοποίηση της ανάγκης ισορροπίας στην τοπική ανάπτυξη της υπαίθρου. Ίσως μάλιστα να μπορούσαμε να έχουμε και περισσότερους άμεσα εμπλεκόμενους με την ζωή τους και το επάγγελμά τους συνομιλητές-αγρότες.

Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης, 6998282382, ΑγροΝέα, Agrobus