Από το 2000 και μετά εφαρμόστηκε η Ολοκληρωμένη Διαχείριση στην καλλιέργεια της ροδακινιάς και των λοιπών οπωροφόρων. Μέσω αυτής διαμορφώθηκαν (και λίγο ως πολύ εφαρμόζονται) λεπτομερείς οδηγίες για τη διαχείριση της καλλιέργειας συνολικά.
Το Π.Κ.Π.Φ.Π.Ε. Θεσσαλονίκης και οι τοπικοί γεωπόνοι έχουν βοηθήσει σε πολλά επίπεδα τη φυτοπροστασία (ας μου επιτραπεί, δειλά μερικές φορές). Ακόμα και με τη διαμόρφωση της ροδακινιάς έχουν γίνει σπουδαία βήματα και όλη η δενδροκαλλιέργεια αλλάζει.
Αλλά βοηθά να μειωθεί το κόστος καλλιέργειας, που είναι το ζητούμενο λόγω των χαμηλών τιμών των ροδάκινων;
Σε όλες τις ανωτέρω βελτιώσεις και νεωτερισμούς, η λίπανση και η άρδευση αλλάζει αργά. Κανένας δεν συζητάει στο πλαίσιο της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης ότι η ορθή λίπανση και άρδευση σχετίζονται άμεσα με την οικονομικότητα, τη φυτοπροστασία, το περιβάλλον, την παραγωγή καρπών και την ‘αιώνια διαμάχη’ μεταξύ βλάστησης και καρποφορίας.
Φυσικά πολλοί παραγωγοί πια διαθέτουν συστήματα σημειακής άρδευσης (στάγδην ή μικροεκτοξευτήρες).
Αλλά πόσο νερό πρέπει να εφαρμόσουν κάθε εβδομάδα; Πότε πρέπει να ξεκινήσουν τις αρδεύσεις;
Εφόσον εφαρμόζεται περίσσεια άρδευση, δημιουργούνται περαιτέρω φυτοπροστατευτικά προβλήματα, έντονη βλάστηση με αποτέλεσμα τη σκίαση της κόμης, υποβάθμιση της ποιότητας του καρπού και υψηλότερο κόστος. Εφόσον η άρδευση δεν γίνεται από την εποχή που πρέπει και με ικανές ποσότητες, μειώνεται η παραγωγή καρπών.
Από το 2004 έχει υλοποιηθεί πρόγραμμα ΕΠΑΝ (λεφτά του δημοσίου και της ΕΕ) όπου έδωσαν τις κατευθυντήριες γραμμές για την ορθή άρδευση της συμπύρηνης ροδακινιάς. Δεν τις χρησιμοποίησε κανένας.
Με τη σημειακή άρδευση υπάρχει και κάτι που παραβλέπουμε. Εφόσον βρέχεται με αρδευτικό νερό συγκεκριμένη περιοχή του εδάφους, από τον Μάιο και μετά έως τις βροχές του φθινοπώρου, οι δραστήριες ρίζες του φυτού βρίσκονται στην περιοχή του εδάφους που αρδεύεται (αυτές ταΐζουν το φυτό και τους καρπούς για μήνες). Λιπάσματα που έχουν εφαρμοστεί σε μη αρδευόμενη περιοχή παραμένουν στο έδαφος ή εκπλύνονται το επόμενο φθινόπωρο ή τα χρησιμοποιούν τα ζιζάνια.
Ο κάθε λογικός λοιπόν άνθρωπος θα σκέφτονταν τρία πράγματα:
1) κάποιος να μου πει πότε θα ξεκινήσω να αρδεύω και πόσο νερό να ρίχνω κάθε εβδομάδα στη συγκεκριμένη ποικιλία που έχω και με το συγκεκριμένο έδαφος και φορτίο παραγωγής,
2) πρέπει να κάνω σημειακή λίπανση εκεί που είναι οι ρίζες,
3) πρέπει να κάνω τη λίπανση διαφορετική εποχή και σε δόσεις (όχι μια φορά το χειμώνα γύρω από την κόμη, αλλά σταδιακά όταν το χρειάζεται).
Η λίπανση επίσης τις τελευταίες δεκαετίες δεν έχει αλλάξει αρκετά στη ροδακινοκαλλιέργεια. Οι περισσότεροι παραγωγοί εφαρμόζουν μεγάλες ποσότητες πλήρων λιπασμάτων που περιέχουν μεγάλες ποσότητες Ν, Ρ και Κ συνήθως γύρω από το δέντρο. Αυτό που αντιλαμβάνομαι σαν αλλαγή είναι τα πολύ περισσότερα διαθέσιμα πλήρη λιπάσματα σε σχέση με το 11-15-15 που εφαρμόζονταν καθολικά τη δεκαετία του 90. Θα επανέλθω σε άλλο κείμενο σχετικά με τη λίπανση πιο εξειδικευμένα.
Σε ερευνητικό πρόγραμμα Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ (PeachUp, κωδικός έργου Τ1ΕΔΚ-04591) σε συνεργασία με τοπικούς παραγωγούς συνεργάτες της εταιρείας ΚΡΟΝΟΣ Α.Ε. και το προσωπικό της εταιρείας, τα εργαστήρια Δενδροκομίας του Π.Θ., Δικτύων και Τηλεπικοινωνιών του Π.Θ., και Φυτοπαθολογίας του Α.Π.Θ. συνεργάζονται για να δημιουργήσουν νέα εφαρμόσιμη γνώση.
Όσον αφορά την άρδευση και λίπανση της συμπύρηνης ροδακινιάς τοποθετήθηκε και χρησιμοποιείται εξοπλισμός αγρού σε πυκνό σχετικά δίκτυο και διαμορφώνεται σχετικό λογισμικό και διαδικασίες ώστε να διαμορφωθεί ένα οδηγός καλλιέργειας υποστηριζόμενος όχι μόνο από γεωπόνους, αλλά και με ηλεκτρονικά ‘μάτια’ που θα καταγράφουν την πορεία ανάπτυξης του καρπού και τις εδαφοκλιματικές συνθήκες σε πραγματικό χρόνο, και με κατάλληλη επεξεργασία θα καθοδηγούν τους παραγωγούς στις καλλιεργητικές φροντίδες.
Ευελπιστούμε από το 2020 να μπορούμε να ενημερώνουμε τους παραγωγούς που συνεργάζονται αρχικά στο πρόγραμμα με το τι πρέπει να κάνουν κάθε εβδομάδα όσον αφορά την άρδευση και λίπανση.
Εμπειρία που συλλέγεται από το πρόγραμμα προσπαθούμε να διαχέεται σταδιακά σε ενδιαφερόμενους. Ελπίζουμε να μην μείνει πάλι μόνο μια τελική έκθεση προγράμματος κάπου πεταμένη όπως μερικές τέτοιες χρησιμότατες εκθέσεις άλλων προγραμμάτων που υλοποιήθηκαν στην περιοχή και χρησιμοποιήσαμε σαν βασική χρήσιμη γνώση να πάμε παραπέρα τώρα πια με το διαθέσιμο εξοπλισμό αυτού του νέου όρου που τόσοι έχουν χρησιμοποιήσει, τη γεωργία ακριβείας.
Ελπίζουμε να μείνει κάτι χρήσιμο γιατί το ροδάκινο θέλει και επιστημονική υποστήριξη για να επιβιώσει. Μεγαλεπήβολα το θεωρούμε ένα 2ο βήμα στην ολοκληρωμένη διαχείριση της ροδακινιάς μετά το 1ο βήμα που ήταν τα αποτελέσματα των ερευνητικών έργων στις αρχές του 21ου αιώνα. Στο χέρι των γεωπόνων εφαρμοστών (συμβούλων και όπως αλλιώς λέγονται οι συνάδελφοι που είναι στο πλευρό των παραγωγών) και των επαγγελματιών μορφωμένων παραγωγών είναι η χρήση των αποτελεσμάτων και η αποτελεσματικότητα αυτών στην τοπική οικονομία και ανάπτυξη.
Γιώργος Νάνος, καθηγητής Δενδροκομίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
